Merhaba
Bu yazımızda Exchange 2010 sunucu rollerini inceleyeceğiz. Exchange 2007 ile birlikte Exchange Sunucu rolleri kavramı ile tanışmıştık. Bu yapı Exchange 2010 ile de devam etmektedir. Artık kurulum esnasında sunucu rollerini biz seçebiliyoruz ve sunucu üzerinde hangi rollerin kurulacağına karar verebiliyoruz.
Exchange 2010 ile birlikte gelen sunucu rolleri;
- Mailbox Server Role ( Posta Kutusu Sunucu Rolü – MB)
- Client Acces Server Role ( İstemci Erişim Sunucu Rolü –Cas)
- HUB Transport Server Role ( Merkez Aktarım Sunucu Rolü- HT)
- EDGE Transport Server Role ( Uç Aktarım Sunucu Rolü –EDGE)
- UNIFIED Messaging Server Role ( Birleşik Mesajlaşma Sunu Rolü-UM )
Bu rollerin her birisinin farklı görevleri vardır. Bu roller farklı farklı sunucular üzerine kurulabileceği gibi aynı sunucu üzerine birden fazla rolde kurulabilir. Mailbox, Client Access ve Hub Taransport olmassa olmaz rollerimizdir ve temel Exchange yapısının vazgeçilmezleridir. Bu üç rolü aynı sunucu ya da farklı sunuculara kurabiliriz.
EDGE Transport rolünün diğer sunucu rolleri ile beraber kuramayız. Bu sunucu rolünü DMZ bölgesine kurmamız gerekir ve Domain yapımımıza üye olmaması gerekir.
UNIFIED Messaging zorunlu rollerden değildir Sesli E-mail, Fax gibi özellikler bu sunucunun görevleri arasındadır.
Rollerin ayrı sunucular üstünde tutulması tamamen organizasyonun kaynakları ile ilgilidir. Ayrı sunucularda tutulması demek ek bir donanım maliyeti getirecek demektir. Öte yandan da ayrı sunucular üzerinde tutulması güvenliğimiz için önem arz etmektedir.
1 – Mailbox Server Role
Bu role Exchange Server’ın can damarıdır diyebiliriz. Organizasyondaki tüm kullanıcıların e-mail veri tabanının tutulduğu sunucu rolüdür. Mailbox sunucusu şu görevleri yerine getirir:
- Mailbox veri tabanlarına ev sahipliği yapar
- E-mail depolama alanı sağlar
- Puplic folder ( Genel Dizin ) veri tabanını tutar
- E-mail adres poliçelerinin düzenlemesini sağlar
- Adres Defteri ve Offline adres defteri oluşturulmasını sağlar
Kullanıcıların bütün e-mail bilgileri, görevleri notlar gibi bilgiler bu sunucu üzerindedir. Artı kullanıcılara tanınan arşiv alanları da bu sunucu üzerinde bulunur.
Yine Exchange Server 2010 ile beraber kullanıcılar direk mailbox sunucusuna ulaşamayacaklarıdır. Client Access sunucusu üzerinden ulaşacaklardır. Exchange Server 2010 öncesinde kullanıcılar MAPI (Messaging Application Program Interface) araçlığıyla Mailbox sunucusuna ulaşabiliyorlardı. Exchange Server 2010 ile beraber bu değişmiştir.
Mailbox Server diğer sunucu rolleri ile MAPI bağlantısı üzerinde konuşur. Active Directory’le LDAP üzerinden konuşur.
2 – Client Acces Server Role
Kullanıcıların posta kutularına bağlanmalarını sağlayan roldür. Kullanıcılar posta kutularına bağlanmak için önce CAS bağlanmak zorundadırlar.
CAS rolü;
- Outlook WebApp ( OWA ) ve Exchange ActiveSync gibi istemci uygulamalarını destekler
- POP3 ( Post Office Protocol ) ve IMAP4 ( Internet Massage Access Protocol ) protokollerini destekler
- Free/Busy ( Uygun/Meşgul ) bilgisini sağlar
- Adres defterini dağıtılmasını gerçekleştirir
- AutoDiscover özelliğini sağlar.Bu özellik sayesinde kullanıcılar bilgilerini girmese dahi profilleri otomatik olarak gelecektir.
CAS rolü her Exchange Server organizasyonunda bulunmak zorundadır. MB rolü ile farklı sunucularda kurulmuş ise aradaki bağlantı hızı ne kadar yüksek ise o kadar performanslı olur.
Kullanıcılar MAPI (Messaging Applicaiton Program Interface) kullanarak CAS sunucusuna bağlanır demiştik. CAS sunucusu; OWA, Autlook Anywhere, POP3, IMAP4 bağlantılarını HTTP/HTTPS üzerinden sağlar.
3 – Hub Transport Server Role
Exchange Server organizasyonundaki tüm e-mail trafiğini yönetmek HUB Transport Server’ın görevidir. Gelen ve giden tüm e-mailler bu sunucu tarafından yönlendirilir.
Bu sunucu üzerinde mesajların teslim edilmesi ve filtreleme kuralları çalıştırılır. Journaling işlemi yine bu sunucu üzerinde gerçekleştirilir. Aynı organizasyon içinde gönderilen postalar bile bu sunucu bu sunucu tarafından işlenir. Eğer ortamda Edge Transport Server rolü yok ise güvenliği artırmak için bu sunucuyu kullanırız. Çünkü bütün mail akışı bu sunucu üzerinden gerçekleşmektedir.
Hub Transport Role, Edge Transport Role ve Unified Messaging Role ile SMTP kullanarak sürekli iletişim kurar.
4 – Edge Transport Server Role
Uç aktarım sunucusu Exchange Server organizasyonumuzu istenmeyen virüslere ve e-postalara karşı korumamızı sağlar. E-postalara poliçe uygulanması bu sunucu rolü üzerinde gerçekleşir. Bu sunucu rolümüzü DMZ alanımıza kurarız. İç ağ ve dış ağ olmak üzere iki ağ ara yüzüne sahiptir. Yani diğer sunucu rolleriyle birlikte aynı sunucu üzerinde kurulamaz. Farklı bir sunucu üzerine kurmamız gerekir.
Yine Edge Transport Server rolü kurulan sunucu domaine dahil olmamalıdır. Workgroup olarak çalışmalıdır. Domain Controller ile doğrudan iletişim kuramaz. Üzerinde AD LDS ( Active Directory Lightweight Directory Services ) eski adı ( ADAM ) bulunur. AD LDS üzerindeki bilgiler HUB Transport Server sunucusundan alınır. Bu işleme EdgeSync adı verilir. Bunun için firewall üzerinde gerekli tanımlamalar yapılmalıdır.
5 – Unified Messaging Server Role
Sesli posta ve telefondan bilgisayarı ya da bilgisayardan telefonu arama gibi özellikler bu sunucu rolü tarafından gerçekleştirilir. Unified messaging server role Hub Transport Server rolünün kurulu olduğu Active Directory Site içinde kurulmalıdır. Exchange Organizasyonu için zorunlu bir rol değildir.
Ayrıca kullanıcılara Call Answering ( sesli mesaj ), Subcriber Access ( Kullanıcının notmaş telefon hattından kendi hattını araması ve sesli mesajlarının dinlemesi ), Auto Attendant ( Özel menüler oluşturma hem telefonla hem de sesle menüye erişme ) gibi özellikler bu sunucu tarafından sağlanır.
Başka bir yazimizda görüşmek dileğiyle…