Merhaba
Daha önceki yazımız da Windows Server 2012 DHCP Failover yapılandırılması, Windows Server 2012 R2 DHCP Failover Yapılandırması, Windows Server 2016 DHCP Failover Yapılandırması, Windows Server 2019 DHCP Server Failover Kurulumu 1, Windows Server 2019 DHCP Server Failover Kurulumu 2, Windows Server 2022 DHCP Server Failover Kurulumu 1 ve Windows Server 2022 DHCP Server Failover Kurulumu 2 sizlerle paylaşmıştık.
Daha önceki yazımızda
W25PDC isimli sunucumuz üzerinde DHCP Server rolünün kurulumunu ve Scope ( Havuz ) yapılandırmasını anlatmıştık.
Bu yazımızda da W25ADC isimli sunucumuz üzerinDE DHCP Server rolünün kurulumunu gerçekleştireğiz ve sonra DHCP Server Failover yapılardırmasını anlatıyor olacağız.
Windows Server 2012 ile birlikte gelen DHCP Server Failover özelliği ortamımız da DHCP Server’in kesintisiz bir şekilde hizmet vermesine olanak sağlamaktadır. DHCP Server sahip olduğu görev nedeniyle Network yapısı içinde kritik sunucu rollerinden biridir. Bu nedenle ortamımız da bulunan DHCP Server rolünün herhangi bir şekilde devre dışı kalması ya da hizmet verememesi durumunda Network yapısı içinde bulunan Clientlerimiz, Mobil cihazlarımız ya da Network cihazlarımız TCP/IP konfigürasyonunun dağıtılmamasında dolayı Network yapımız içinde bulunan bütün cihazlarımızın haberleşmesi olumsuz etkilenecektir. Böyle bir riske karşı Windows Server 2012 ile gelen ve yeni bir özellik olan DHCP Server Failover yapılandırması ile bu sorunların yaşanmasını engellemiş oluruz.
DHCP Server Failover yapılandırması iki şekilde çalışabilmektedir. Birinci DHCP Server Sunucusu ile İkinci DHCP Server sunucusunu Load balance ( Yük Dengelemesi ) ile Aktif-Aktif ya da ikinci DHCP Server Sunucusunu tamamen Hot-standby yani yedekte bekleterek Aktif-Pasif olarak yapılandırabiliriz.
Dynamic Host Configuration Protocol ( DHCP ) Nedir
DHCP, IP adreslerini ve ağda kullanılan diğer yapılandırma detaylarını merkezi olarak yönetebilmek için tasarlanmış bir IP standardıdır. Microsoft Windows Server sunucu ailesinin herhangi bir üyesi DHCP sunucusu olarak yapılandırılabilir ve ağdaki DHCP etkin bilgisayarlara DHCP hizmeti sunabilir. DHCP istemci-sunucu modeline dayanan bir protokoldür. Ağ yöneticisi, istemcilere sağlaması için TCP/IP yapılandırma bilgilerini kendi veritabanında saklayan bir veya birden çok DHCP sunucusu kurar. Bu veritabanı aşağıdaki bilgileri içerir:
- Ağdaki tüm bilgisayarlar için geçerli yapılandırma parametreleri.
- İstemcilere atanmak üzere bir havuzda saklanan geçerli IP adresleri, ayrıca el ile atamak için ayrılmış adresler.
- Sunucu tarafından sunulan kira süresi. Kira, atanan IP adresinin kullanılabileceği süreyi tanımlar.
- Ağda bir DHCP sunucusu kurulu ve yapılandırılmışsa, IP adres ataması otomatikleştirilmiş olan istemcilerin TCP/IP yapılandırmaları ağa her bağlandıklarında dinamik olarak gerçekleşecektir.
Dynamic Host Configuration Protocol ( DHCP ) Kullanım alanı
Aynı ağdaki bilgisayarların birbirinden farklı IP adreslerine sahip olmaları gerekmektedir. Bir bilgisayarın IP adresi ve Alt Ağ Maskesi hem o bilgisayarın bulunduğu alt ağı hem de o alt ağdaki kendine özgü adresini belirler. DHCP sunucusunun görevi ise bu ağ ortamında bilgisayarların IP adres yapılandırmasını kolaylaştırmak ve yönetimini merkezileştirmek için kullanabiliriz.
DHCP’nin etkin olduğu ağlarda bilgisayarlar IP adreslerini DHCP sunucusunun IP adres veritabanından edinirler. DHCP’nin etkin olmadığı bir ağda ise her bir bilgisayarın ağ yapılandırması ancak manuel olarak gerçekleştirilebilir. Ufak çaplı bir ağ ortamında bu çok karmaşık bir iş gibi görünmese de büyük çaplı ağlarda zahmetli ve yorucu bir iştir. Manüel yapılandırılmış bir ağda IP adreslerinin yönetimi zorlaşacaktır ve bu ağ ortamında çakışmalar da gerçekleşebilir. DHCP kullanmamanın sebep olacağı bir diğer sorun ise bilgisayarların farklı alt ağlara taşınması durumunda IP adreslerinin tek tek yeniden yapılandırılması gereğidir. Bir bilgisayar farklı bir alt ağa geçtiğinde, yeni ağdaki bilgisayarlarla iletişime geçebilmesi için, IP adresi ve alt ağ maskesi değiştirilmesi gerekir. Bu işlemin sayıca fazla miktarda bilgisayar için gerçekleştirilmesi ise iyice yorucu ve zor bir iş olacaktır, ve yine adresler manüel olarak yapılandırıldığından yanlışlıklar da ortaya çıkacaktır.
Bu noktada DHCP, stabil ve güvenilir bir ağ ortamı oluşturmak için büyük avantajlar sunmaktadır. İster küçük çaplı olsun ister büyük, ister durağan isterse de çok sık değişen bir ağ yapısı olsun, ortama eklenecek bir DHCP sunucusu yönetimi büyük ölçüde kolaylaştıracaktır. Mesela ortamda sık yer değiştiren bilgisayarlar var ise ( laptop veya daha başka gezici bilgisayarlar), DHCP’deki kira süresinin kısaltılması sayesinde istemci daha kısa zaman aralıklarında yeni IP adresini isteyecektir.
Kurulum ve yapılandırmaya geçmeden önce ortamımızla ilgili kısa bir bilgi aktarmak istiyorum.
Birinci sunucumuz Windows Server 2025 Datacenter işletim sistemine sahip W25PDC isimli ve IP Address ( IP Adresi ) 192.168.1.200 olarak yapılandırılmış ve üzerinde Active Directory Domain Services yapılandırılarak bakicubuk.local isimli bir Active Directory Domain yapısının kurulumunu yaparak ortamımız da Primary Domain Controller olarak görev yapmaktadır. Ayrıca bu sunumuzu ortamımız da Birinci DHCP Server Sunucusu olarak görev yapacaktır.
İkinci sunucumuz Windows Server 2022 Datacenter işletim sistemine sahip W25ADC isimli ve IP Address ( IP Adresi ) 192.168.1.202 olarak yapılandırarak ve üzerinde Additional Domain Controller yapılandırılmıştır. Bu sunucumuz İkinci DHCP Server sunucusu olarak görev yapacaktır.
Bu yazımızda W25ADC isimli sunucumuz üzerinde DHCP Server rolünün kurulumunu gerçekleştireğiz ve sonra DHCP Failover yapılardırmasını anlatıyor olacağız.
W25PDC isimli sunucumuz üzerinde DHCP Server rolünün kurulumunu başlatıyoruz.
DHCP Server olarak yapılandıracağımız sunucumuz üzerindeki gerekli yapılandırmayı tamamladıktan sonra Server Manager konsolunu açıyoruz.
Dashboard ekranın da Add roles and Features tıklıyoruz. Dilerseniz sağ üst köşedeki Manage menüsün den Add Roles and Features ile Rol ekleme sihirbazını açabiliriz.
Before you begin ekranı geliyor karşımıza DHCP Server rolünün kurulumu ve yapılandırması için Next diyerek devam ediyoruz.
Select Installation Type ekranın da
Role-based or feature-based insallation : Roles ( Roller ) ve Features ( Özellikler ) kurulumu yaparak yapılandırdığımız seçenektir. Windows Server 2025 üzerinde bulunan ve ihtiyacımız olan Roles ( Rol ) ve Features ( Özellikler ) bu seçenek ile kurulumu yaparak yapılandırabilirsiniz.
Remote Desktop Services installation : Eski adıyla Terminal Service ( TS ) olarak bilinen ve Windows Server 2008 ile birlikte Remote Desktop Session Host ( RDHS ) olarak adlandırdığımız Remote Desktop Session Host ( RDHS ) rolünün kurulumunu yaparak. Remote Desktop Session Host ( RDHS ) rolünün yapılandırmasını Standart ve Hızlı seçenekleri ile yapabilirsiniz.
Select Installation Type ekranın da biz DHCP Server rolünün kurulumu yaparak yapılandıracağımız için Role-based or features-based Installation seçeneği ile Next diyerek devam ediyoruz.
Select destination server ekranın da kurulumu hangi sunucu üzerinde yapılacak ise o sunucuyu seçmemiz gerekiyor. Biz W25ADC üzerinde DHCP Server rolünü kurulumunu yaparak DHCP Server Failover yapılandıracağımız için bu sunucumuzu seçiyoruz ve Next diyerek yapılandırmaya devam ediyoruz.
Select server roles ekranın da sunucumuz üzerinde DHCP Server rolünün kurulumunu yaparak DHCP Server Failover yapılandıracağımız için DHCP Server rolünü işaretlememiz gerekiyor.
Select server roles ekranın da sunucumuz üzerinde DHCP Server rolünün kurulumunu yaparak DHCP Server Failover yapılandıracağımız için DHCP Server rolünü işaretliyoruz.
DHCP Server rolünü seçtiğimiz de Add Roles and Features Wizard ekranı geliyor karşımıza DHCP Server rolü ile birlikte diğer Features ( Özellik )larımız olan Remote Administration Tools altında bulunan Role Administration Tools altında bulunan DHCP Server Tools Features ( Özellik ) kurulmasını gerektiğini belirtiyor.
DHCP Server rolünü kurulumu ve yapılandırmasına devam etmek için Add Features diyerek Remote Administration Tools altında bulunan Role Administration Tools altında bulunan DHCP Server Tools Features ( Özellik ) kurulması sağlıyoruz.
Select server roles ekranın da sunucumuz üzerinde DHCP Server rolünün kurulumu için hazır Next diyerek devam ediyoruz.
Select features ekranın da sunucumuz üzerinde kurabileceğimiz Features ( Özellikler ) görüyoruz. DHCP Server rolü ile birlikte diğer Features ( Özellikler ) olan Remote Administration Tools altında bulunan Role Administration Tools altında bulunan DHCP Server Tools Features ( Özellik ) kurulması için izin vermiştik. Bu nedenle Select features ekranın da herhangi bir Features ( Özellikler ) seçmeyeceğiz.
DHCP Server Failover yapılandırması için Failover Clustering özelliğini kurmaya gerek yoktur. DHCP Server Failover yapılandırmasını DHCP Server üzerinde yapılandırılmaktadır. DHCP Server kurulumu için herhangi bir Features ( Özellikler ) gerekli olmadığı için bu ekran da herhangi bir şeçim yapmıyoruz.
Select features ekranın da herhangi bir şey seçmeden Next diyerek devam ediyoruz.
DHCP Server ile ilgili özet bilgi ekranına göz atıp, DHCP Server kurulumunu Next diyerek başlatıyoruz.
Confirm installation selections ekranın da DHCP Server rolünün kurulumu tamamlandıktan sonra sunucumuzun otomatik olarak Restart etmek istersek Restart the destination server automatically if required seçeneğini işaretlememiz gerekiyor. Biz DHCP Server rolünün kurulumu tamamlandıktan sonra sunucumuzun otomatik olarak Restart olması için Restart the destination server automatically if required seçeneğini işaretliyoruz.
Confirm installation selections ekranın da Restart the destination server automatically if required seçeneğini işaretlediğimiz de DHCP Server rolünün kurulumu tamamladıktan sonra eğer gerek duyarsa sunucumuzu otomatik olarak Restart edeceği bilgisini veriyor bizlere Yes diyerek onay veriyoruz
Confirm installation selections ekranın da Install diyerek DHCP Server rolünün ve Remote Administration Tools altında bulunan Role Administration Tools altında bulunan DHCP Server Tools Features ( Özellik ) kurulumunu başlatıyoruz.
Installation progress ekranın da DHCP Server rolünün ve Remote Administration Tools altında bulunan Role Administration Tools altında bulunan DHCP Server Tools Features ( Özellik ) kurulumu başladığını görüyoruz.
Installation progress ekranın da DHCP Server rolünün kurulumu başarılı bir şekilde tamamlandı.
Complete DHCP configuration diyerek DHCP Server kullanıcı yapılandırmasının yapılması gerekmektedir.
Server Manager konsolu üzerinde Dashboard ekranın da sağ üst kısımda gelen bayrak simgesine tıklayınca açılan Task detayların da Post-deployment Configuration ilişkin bir hata alabilirsiniz buradan da Complete DHCP configuration diyerek gerekli işlemi yapabilirsiniz.
Installation progress ekranın da DHCP Server rolünün kurulumu başarılı bir şekilde tamamlandıktan sonra Complete DHCP configuration diyerek DHCP Server kullanıcı yapılandırmasını başlatıyoruz.
DHCP Post-Install configuration Wizard ekranı geliyor karşımıza.
Description ekranın da DHCP Server yapılandırması için gerekli olan kullanıcı ayarlarını yapılandırmak için Next diyerek devam ediyoruz
Authorization ekranın da DHCP Server yapılandırmasını
Use the following user’s credentials seçeneği ile Active Directory Domain yapısı ile çalışmasi için Administrator kullanıcı ile yapılandırabiliriz.
Use alternate credentials seçeneği ile farklı bir Active Directory Domain kullanıcı ile yapılandırabilirsiniz.
Skip AD authorization ile Active Directory Domain ile bağlantılı bir şekilde yapılandırmadan devam edebilirsiniz.
Authorization ekranın da Use the following user’s credentials seçeneğini seçiyoruz ve Commit diyerek devam ediyoruz.
Summary ekranın da gerekli yapılandırmanın tamamlandığını görüyoruz.
Close diyerek DHCP Post-Install configuration wizard ekranını kapatıyoruz.
Server Manager konsolu üzerinde Dashboard ekranın da sağ üst kısımda gelen bayrak simgesine tıklayınca açılan Task detayların da Post-deployment Configuration ile ilgili durumu tamamlanmış olarak görüyoruz.
Installation progress ekranın da DHCP Server rolünün yapılandırmasını tamamladıktan sonra Close diyerek kapatıyoruz.
W25ADC isimli sunucumuz üzerinde DHCP Server rolünün kurulumu tamamlandıktan sonra DHCP Server yapılandırması için Administrative Tools menüsü altında bulunan DHCP Server konsolunu açıyoruz.
DHCP Server konsolunu geliyor karşımıza.
DHCP Server konsolunda IPv4 üzerinde herhangi bir Scope yapılandırması olmadığını görüyoruz.
W25ADC isimli sunucumuz üzerinde herhangi bir Scope ( Havuz ) yapılandırması yapmıyoruz.
W25ADC isimli sunucumuz üzerinde DHCP Server rolünün kurulumu tamamladıktan sonra W25PDC isimli sunucumuz üzerinde DHCP Server Failover yapılandırmasını başlatıyoruz.
W25PDC isimli sunucumuz üzerinde DHCP Server konsolunu açıyoruz ve IPv4 üzerinden sağ tuş Configure Failover… ya da Actions menüsü altında bulunan Configure Failover… diyerek DHCP Server Failover yapılandırmasını başlatıyoruz.
Introduction to DHCP Failover ekranın da High Availability ( Yüksek Erişilebilirlik ) özelliğinin yapımızda bulunan hangi Scope ( Havuz ) yapısında yapılandıracağını belirlememiz gerekiyor.
Select all diyerek ortamımız da birden fazla Scope ( Havuz ) yapılandırması varsa hepsini de bunu DHCP Server Failover yapılandırmasına dahil edebilirsiniz. Ortamımız da sadece bir Scope ( Havuz ) varsa sadece onu seçmek için Select all işaretini kaldırarak onu seçebiliriz.
Introduction to DHCP Failover ekranın da Next diyerek devam ediyoruz.
Specify the partner server to use for failover ekranın da Partner Server yani DHCP Server Failover yapısında ortamınızdaki hangi sunucu ile Load balance ( Yük Dengelemesi ) yani Aktif-Aktif ya da Hot-standby yani Aktif-Pasif olarak yapılandırmamız gerekiyor.
Specify the partner server to use for failover ekranın da Add Server diyerek yapılandırmaya başlıyoruz.
Add Server ekranın da
This server seçeneğinde DHCP Server Failover yapısında ortamınızdaki hangi sunucu sunucu ile Load balance ( Yük Dengelemesi ) yani Aktif-Aktif ya da Hot-standby yani Aktif-Pasif olarak yapılandıracaksanız This server seçeneğinde Server Name ( Sunucu İsmi ) yazabilirsiniz ya da Browse diyerek Active Directory Domain ortamı üzerinden aratabilirsiniz.
This authorized DHCP server seçeneğinde yapılandıracağınız ortamınızdaki hangi sunucu üzerinde gerekli yapılandırmayı yapacaksanız ve listede varsa This authorized DHCP server seçeneği altında onu seçerek yapılandırabilirsiniz.
Add Server ekranın da This authorized DHCP server seçeneği altında bulunan W25ADC.bakicubuk.local isimli sunucumuzu seçiyoruz ve OK diyoruz.
Specify the partner server to use for failover ekranın da Partner Server bölümüne W25ADC isimli sunucumuzu yapılandırdıktan sonra Next diyerek devam ediyoruz.
Create a new failover relationship ekranın da DHCP Server Failover için gerekli yapılandırmaları yapılandıracağımız ekrandır.
Relationship name : Yapılandırdığımız DHCP Server Failover yapısı için verilen tanımlayıcı isimdir.
Maximum client lead time ( MCLT ) : Bir DHCP istemcisinin kira süresine ek olarak tanımlanan süre belirlenir. Bu durumda DHCP Server üzerinde örneğin 8 saat kiralama süresi ayarlandıysa, Maximum client lead time ( MCLT ) değeri de 1 saat ise, kira süresi toplamda 9 saat olacaktır. Bu Maximum client lead time ( MCLT ) değeri ikinci sunucuya gönderilerek kira sürelerine ilave edilmesi sağlanmış olur. Normalde RFC 2131 standartlarına göre DHCP Server Failover konfigürasyonunda ana DHCP Server sunucusu bir istemciye kiraladığı IP Adresine DHCPACK mesajı ile onay vermesi için kiralamaya ait kayıtların her iki DHCP Server sunucuya da kaydedilmesi gerekir. Böyle bir çalışma şekli DHCP Server performansını yavaşlatacağı için, birincil DHCP Server sunucu istemciye IP Adresini verir ve DHCPACK ile de onaylar ve sonrasında bir Replikasyon güncelleme paketi ile bu değişikliği replikasyon partneri olan ikinci DHCP Server sunucusuna gönderir. Eğer birincil DHCP Server sunucusu ile Failover Partner’I olan ikinci DHCP Server sunucusu arasındaki iletişim koparsa bu durumda burada belirtilen Maximum client lead time ( MCLT ) süresi kadar süreyi kira sonuna ilave eder.
Mode bölümün de
- Load Balance Mod : İki DHCP Server sunucusu yük paylaşım modunda yapılandırmamızı sağlar. DHCP Server sunucuları birbiri ile Aktif-Aktif olarak çalışırlar. Load Balance Percentage ile Local Server ve Parent Server bölümlerin de DHCP Server sunucularında adres dağıtım yüzdesi ya da bir başka ifadeyle sunucuya düşen yük yüzde dilimi belirlenir.
- Hot Standby Mod : DHCP Server sunuculardan birinin aktif hizmet verdiği, ikinci DHCP Server sunucusunun da pasif modda yani Backup ( Yedek ) olarak beklediği yapılandırma modudur. DHCP Server sunucuları Aktif-Pasif olarak çalışırlar.
State Switchover Interval : DHCP Server sunucusunu ağ bağlantısı kesildiği zaman durumunun Down olarak diğer sunucuya ilettiği zaman aralığının belirlendiği seçenektir. Şayet işaretli değilse yönetici tarafından DHCP Server konsolu ya da PowerShell ile bu bildirimin elle yapılması gerekmektedir.
Enable Message Authentication : Sunucular arası DHCP Server Failover replikasyonunu doğrulamak amacıyla kullanılır.
Shared Secret : Sunucular arası DHCP Server Failover bağlantısı replikasyonun buraya yazılan şifre ile yapılması sağlanır.
Dağıtım Toplojisi : DHCP Server Failover yapısında 2 Adet sunucu kullanılabilmektedir ve sadece IPv4 alanları için kullanılabimektedir. Sunucular aynı ya da farklı ağ üzerinde bulunabilirler. Production ve Disaster Recovery konumlarında DHCP Server sunucularının kurulduğu ve Production konumunun Aktif, Disaster Recovery konumunun Hot Standby olarak yapılandırılır. Production üzerinde yapılan IP Adresi dağıtımı bu konumdaki sunucu üzerinde yaşanacak ağ kesintisi ile otomatik olarak Disaster Recovery konumundaki sunucuya devrolacaktır.
Create a new failover relationship ekranın da Mode bölümün de
- Load Balance Mod : İki DHCP Server sunucusu yük paylaşım modunda yapılandırmamızı sağlar. DHCP Server sunucuları birbiri ile Aktif-Aktif olarak çalışırlar. Load Balance Percentage ile Local Server ve Parent Server bölümlerin de DHCP Server sunucularında adres dağıtım yüzdesi ya da bir başka ifadeyle sunucuya düşen yük yüzde dilimi belirlenir.
- Hot Standby Mod : DHCP Server sunuculardan birinin aktif hizmet verdiği, ikinci DHCP Server sunucusunun da pasif modda yani Backup ( Yedek ) olarak beklediği yapılandırma modudur. DHCP Server sunucuları Aktif-Pasif olarak çalışırlar.
Create a new failover relationship ekranın da Shared Secret bölümüne iki sunucu arasindaki replikasyon için kullanılacak olan bir password belirliyoruz.
DHCP Server Failover yapılandırması için gerekli yapılandırmayı tamamladıktan sonra Next diyerek devam ediyoruz.
Summary ekranın da DHCP Server Failover yapılandırması için yapılan seçimleri görüyoruz.
Summary ekranın da Finish diyerek yapılandırmış olduğumuz DHCP Server Failover yapılandırılmasını başlatarak iki sunucu arasında bir replikasyonu başlatıyoruz.
Progress of failover configuration ekranın da DHCP Server Failover yapılandırması tamamladıktan sonra Successful yani başarılı bir şekilde tamamlandığını görüyoruz.
Close diyerek Configure Failover ekranını kapatıyoruz.
W25PDC isimli sunumuz üzerinde DHCP Server konsolunu açtığımız IPv4 üzerinden Failover Relationship bölümün de DHCP Server Failover yapımızın geldiğini görüyoruz.
W25ADC isimli sunumuz üzerinde DHCP Server konsolunu açtığımız IPv4 üzerinden Failover Relationship bölümün de DHCP Server Failover yapımızın geldiğini görüyoruz.
W25PDC isimli sunumuz üzerinde DHCP Server konsolunu açıyoruz ve W25PDC ve W25ADC isimli DHCP Server sunucularımız üzerinde replikasyonu kontrol ediyoruz.
W25PDC isimli sunumuz üzerinde DHCP Server konsolunu açtığımız IPv4 üzerinden sağ tuş Replicate Failover Scopes… ya da Actions menüsü altında bulunan Replicate Failover Scopes… seçeneği ile sunucularımız arasında replikasyonu kontrol ediyoruz.
DHCP ekranın da OK diyerek W25PDC ve W25ADC isimli DHCP Server sunucularımız üzerinde replikasyonu başlatıyoruz.
Failover Scope Configuration Replication ekranın da Scope ( Havuz ) replikasyonun başarılı bir şekilde gerçekleştiğini görüyoruz.
Başka bir yazımızda görüşmek dileğiyle…
